Villa Klarendal is een christelijke wijkgemeenschap in de wijk Klarendal. Een wijkgemeenschap die een zondagse samenkomst kent en verder vooral veel samen ‘doet’. Opgestart in oktober 2005. Rick Jansen lacht: 'Nee, mijn werk mag je inmiddels geen pionieren meer noemen. Ik noem mezelf dan ook een ‘rare’ pionier, die na het opstarten van een initiatief lang blijft hangen. Villa Klarendal is een volwaardige, gevestigde gemeente, die nadenkt over de lange termijn  en waar een zeventigtal mensen regelmatig een dienst bezoekt.' Die mensen komen bijna allemaal uit de wijk. Een belangrijk kenmerk, want op deze manier ervaren de mensen in de wijk de gemeenschap als iets van hen. Voor het gemak verdeelt Rick ze onder in een groep mensen die in Klarendal geborenen en getogen zijn, een groep mensen uit de Surinaamse, Antilliaanse of Turkse cultuur en een klein groepje ‘hoog opgeleiden’.

Vaak voelen zij zich weggezet in de samenleving. Dat begrijp ik wel.

Met welke vragen en problemen worstelen de mensen in Villa Klarendal?

'Armoede. Gecombineerd met eenzaamheid. Als je arm bent dan word je langzaam beschaamd over het feit dat je arm bent en dan wil je geen contact meer hebben. Daarnaast zijn veel mensen in deze wijk psychisch ziek. Ook dan worstelen ze met het gevoel dat ze tweederangs, oftewel minderwaardig zijn. Tot slot zijn er mensen met een lichamelijke beperking. Vaak voelen zij zich weggezet in de samenleving. Dat begrijp ik wel. Stel dat je afhankelijk bent van een rolstoel en je band is lek en er wordt verteld dat je rolstoel over vier dagen gereed is. Dan word je ook weggezet.'

Op welke manier is Villa Klarendal er voor deze mensen?

'Kort samengevat zetten we mensen in hun kracht en doorbreken we de visuele gedachtencirkel dat ze minderwaardig zijn. Dat begint door ze welkom te heten. In alles wat ze doen en wie ze zijn. Zo is er een vrouw die al lange tijd met ons optrekt. We leerden haar kennen in een psychose. In een hoodie zat ze onbereikbaar in een hoekje. Naast dat ze psychiatrisch patiënt is, heeft ze een ongeneselijke, zeldzame ziekte. Vroeger zou ze zichzelf op deze manier omschrijven. Vandaag de dag vertelt ze dat ze een kind van God is en is ze een van de sprekers die regelmatig op zondag een praatje houdt. Dat kan ze heel goed. Wij hebben haar gestimuleerd om te zoeken naar haar gaven en talenten. Net als in ontwikkelingslanden zijn deze mensen veel meer dan alleen arm, of beperkt. Wij helpen ze dat te ontdekken.'

En toen kwam ook nog het coronavirus in de wereld…

'Dat klopt. Mensen die zich minderwaardig en daardoor soms eenzaam waren, voelden zich ineens letterlijk opgesloten. Wat wel het juiste was om te doen, want velen van hen hebben een kwetsbare gezondheid. Wij hebben ze daarom aangespoord om thuis te blijven.'

Is de hulp in deze coronatijd anders?

'Deels wel omdat we niet meer konden samenkomen. We zijn daarom samen met andere wijkorganisaties direct gestart met het opzetten van ‘coronahulp’. Mensen die hulp nodig hadden, konden bellen en mensen konden zich opgeven om hulp aan te bieden. Wederom hebben we mensen aangespoord om hun gaven en talenten in te zetten. Je komt namelijk ook uit je eenzaamheid als je een ander helpt. Zo werd een eenzame vrouw het telefoonmaatje voor een paar bewoners. Ook hebben we elkaar regelmatig ontmoet via de digitale snelweg. Op zondag kwamen we samen via Zoom en onze Facebookpagina. Besloten, zodat de mensen ook hun problemen veilig konden uiten. Maar we deden veel meer. Een lange tijd hebben we elke week soep uitgedeeld. Zo konden een paar vrouwen hun soeptalent delen.'

De meeste problemen zijn niet in een avond weg te nemen. Daar word je nuchter van.

Is het werk dat Villa Klarendal doet, niet de taak van een welzijnsorganisatie?

'Die zijn er natuurlijk ook en ze zijn hard nodig. Het kritiek is vaak dat zij er van negen tot vijf zijn, maar als je ze echt nodig hebt, dan zijn ze er niet. Natuurlijk kunnen wij er ook niet altijd zijn. Het gevaar is namelijk dat je jezelf gaat overvragen. Ik heb daarom geleerd om ook af en toe ‘nee’ te zeggen. Zo hadden we jaren geleden eens een gezinsavond toen een wijkbewoner aan de deur kwam. Ze had hulp nodig. Ik vertelde haar dat we een gezinsavond hadden en ik niet met haar in gesprek kon, maar ze was welkom om bij ons thuis erbij te zitten. Aan het einde van de avond zei ze: ‘Zo’n gezellige avond heb ik in jaren niet gehad’. Haar problemen waren niet over. De meeste  problemen zijn niet in een avond weg te nemen. Daar word je nuchter van. God gaat met ieder z’n eigen weg.'

Het klinkt alsof iedereen die buren heeft, zoals Villa Klarendal te werk kan gaan…

'Ja, en dat begint bij het leren kennen van je buren. Ik weet nog goed toen wij hier met onze vijf kinderen kwamen wonen. Onze buurvrouw zei al na een paar maanden dat de wijk door ons veranderde. Verbaasd vroeg ik waarom. Immers, we hadden nog niks gedaan! Het feit dat wij er waren en regelmatig met onze kinderen ‘ballon tikkertje’ speelden, gaf een positieve verandering. Binnen no time waren we met vijftien kinderen aan het spelen. Begin gewoon met jezelf. Sta open voor wat je ziet en wat er in de wijk gebeurt. Ga luisteren en kijken met de ogen van God. Je kunt zelf de sfeer bepalen. Denk niet te snel dat je iets moet doen. Het feit dat je er bent, is al veel.'

Als kerken denken we dat we van alles moeten organiseren, maar dat is niet nodig.

Kun je ook iets fout doen?

'Ja, door direct te evangeliseren. ‘He, ik ben christen!’ ‘Weet je wel hoe goed God is?’ Dit soort ouderwetse evangelisatiemethodes werken niet meer. En daar valt ook de verdekte manier onder. Bijvoorbeeld een sportactiviteit organiseren en in de pauze ineens het evangelie uitleggen. Een tweede keer zullen ze niet meer komen.'

Villa Klarendal is ook een kerk, hoe vertel je dan over Jezus?

'Laat het gewoon gebeuren. Maak vriendschap. Als kerken denken we dat we van alles moeten organiseren, maar dat is niet nodig. Trek met elkaar op en wees geïnteresseerd in elkaars leven. Je hoeft je niet activistisch op te stellen, besef dat God met je meegaat. We zijn medewerkers van God. Daarnaast heb ik ervaren dat God allang bezig is met mensen voordat ze ooit met christenen in contact komen. Zo was er eens een vrouw die enthousiast aan ons over New Age vertelde. Zij had daar veel aan. Dat kun je op dat moment veroordelen, maar dan was ze weg. We trokken met haar op en haar openheid voor het spirituele zorgde er ook voor dat ze openstond voor God.'

En wat als je dit interview leest en die eenzame persoon zelf bent?

'Ga het omgekeerde doen! Je kunt denken: ik ben eenzaam, niemand komt naar me toe. Of je gaat praktisch nadenken: waar ben ik goed in? Ik ga kijken of er in mijn wijk dat soort hulp nodig is. Als jij jezelf gaat inzetten zal je vanzelf zien dat je eenzaamheid verminderd.'

Tekst: Hilde Kooij-Tromp