'De cijfers spreken boekdelen. In 2018 vlogen er bijna 80 miljoen passagiers via Nederlandse vliegvelden, 4,5 procent meer dan in 2017. Je zou denken dat we met z’n allen minder gaan vliegen, maar het omgekeerde is dus het geval. Hoe is dat in deze tijd toch mogelijk?

Studeren in het buitenland 

Alweer even geleden kreeg ik bij mijn vorige werkgever (een onderwijsinstelling) het verzoek of we in het college ruimte konden maken voor voorlichting over studeren in het buitenland. Dat kon uiteraard. De beide voorlichters hielden een werve(le)nd praatje over alle mooie kanten van een verblijf in het buitenland. Zo vernamen de studenten onder andere dat 27 procent van de buitenlandgangers door die studieperiode een partner vindt.  

We zijn steeds meer globale burgers aan het worden. Landsgrenzen tellen niet meer.

Duurzaamheidskeuzes 

Ik kon het niet laten met een vraag het internationaliseringsfeestje een beetje te ontregelen: hoe spoort dit beleid met de keuze voor duurzaamheid van onze instelling? ‘Het gaat om een eenmalige reis’, was het antwoord. Dat was natuurlijk tamelijk naïef, want ook internationale stellen krijgen doorgaans kinderen en dus reizen opa’s en oma’s de hele wereld over. En niet alleen zij.

We zijn steeds meer globale burgers aan het worden. Landsgrenzen tellen niet meer. Een student loopt stage in China en vrienden zoeken hem op. Grootouders pakken het vliegtuig om op kraambezoek te gaan. Je kunt dit soort initiatieven niet meer als ‘eenmalig’ beschouwen, want ze creëren een mindset waarin uiteindelijk geen geografische grens meer telt. De ene beweging roept de andere op. We zijn met z’n allen hypermobiel geworden, niet alleen in onze (vlieg)vakanties. 

Ecologische èn sociale consequenties 

Ik realiseer me heel goed dat ik een achterhoedegevecht voer, want de globalisering is het punt van no return al lang voorbij. Maar toch, ook achterhoedegevechten hebben zin, al was het alleen maar om te wijzen op de verstrekkende gevolgen van onze enorme mobiliteit. We denken dan terecht primair aan het probleem van klimaatverandering, maar er zijn ook wel degelijk sociale consequenties. Natuurlijk kunnen ouders skypen met hun kinderen en kleinkinderen, maar er gaat uiteindelijk toch niets boven face to face contacten. En wat als we oud en krakkemikkig worden? Geografische nabijheid is dan een zegen.  

Ecologische keerzijde 

Het gaat hier om een vraagstuk met een hoog taboe-gehalte, is mijn indruk. Natuurlijk is het fantastisch als er overzee liefde groeit, als tieners leerzame ervaringen opdoen in een andere cultuur en Tearfund educatieve reizen organiseert. Maar er is dus wel een zwaarwegende ecologische en sociale keerzijde.  

Zonder heel goede redenen vlieg ik niet.

Ecologische voetafdruk 

Een paar jaar geleden heb ik me afgemeld voor een internationale conferentie in de VS vanwege mijn ecologische voetafdruk. Zonder heel goede redenen vlieg ik niet. Mijn internationale conferenties zijn in principe per trein te bereiken. Meerdere collega’s meldden zich ook af, mede vanwege zieke familieleden en andere persoonlijke omstandigheden. Zij kregen meelevende, begripvolle mails toegezonden, maar niemand reageerde op het motief voor mijn afmelding. Ligt dat te gevoelig en voelen we te veel nattigheid om er op te reageren?  

Wordt het al met al geen tijd om sommige taboes uit de taboesfeer te halen? En zou Tearfund bijvoorbeeld jaarlijks haar airmiles met een bepaald percentage kunnen terug brengen? Dat lijkt mij een heel mooie en gezonde uitdaging.'

Sake Stoppels 
Sake Stoppels is lector theologie bij de Christelijke Hogeschool Ede en beleidsmedewerker bij de Protestantse Kerk.