Afbeelding
Verhaal
18 december 2020
Reinier van den Berg: ‘Miljarden kleine zetjes maken toch een grote beweging’
Midden tussen de uitgestrekte weilanden bouwde weerman (en Tearfund-ambassadeur) Reinier van den Berg afgelopen jaar zijn eigen huis. Volledig ecologisch en grotendeels zelfvoorzienend. ‘Het is toch niet meer dan logisch dat wij het huis dat wij aarde noemen, waar we een tijdje mogen verblijven, weer in een nette staat opleveren voor de volgende bewoners?’
Thuis zit ‘m niet in de grootte van het huis of de tuin, maar in wat je zelf aan waarde toevoegt.
Vanuit de keuken zie je de weidse wolkenlucht. Vanaf de bank spot je reeën en roofvogels. En ‘s avonds schijnt het licht van de maan door de glazen erker naar binnen. ‘Mijn vrouw en ik begonnen jaren geleden in een kleine benedenwoning in Utrecht, met een postzegel als tuin. En toch was het ons paradijsje. Thuis zit ‘m niet in de grootte van het huis of de tuin, maar in wat je zelf aan waarde toevoegt. Ik ben avontuurlijk ingesteld en kan me thuis voelen in de wildernis, maar nergens voel ik me zo thuis als thuis. Thuis vind ik toch wel het summum. Ik ben ontzettend dankbaar dat we nu op deze prachtige plek mogen wonen.’
De meteoroloog had twee harde eisen voor zijn nieuwe huis in het buitengebied van Wageningen, dat hij met hulp van een architect ontwierp. ‘Veel ramen, want ik word vrolijk van licht. En ik wilde dat het volledig ecologisch zou zijn. We hebben nagedacht over een tiny house, maar met het oog op onze kinderen en kleinkinderen, is het iets minder tiny geworden. Ons huis bestaat grotendeels uit duurzaam gecertificeerd hout. Het dak is gemaakt van leisteen uit de Ardennen. Warmte en energie halen we uit een warmtepomp en zonnepanelen.’
Lees ook: Mirjam van der Vegt: ‘Thuis is daar waar ik mijn eigen, gekke zelf kan zijn’
Groene boekenkast
Dat zorgen voor de aarde zat er al vroeg in. “Van mijn ouders kreeg ik de liefde voor de natuur mee. Je kon het zien aan onze boekenkast, maar ook aan de manier waarop we onze vrije tijd besteedden. We gingen vaak wandelen in de natuur. Dan zag je niet alleen de schoonheid, maar ook de kwetsbaarheid van de natuur. Dat ik als ventje van begin twintig milieukunde in Wageningen ging studeren, was geen toeval.’
Omdat hij een grote passie heeft voor het weer, begint Reinier na zijn studie als meteoroloog bij Meteo Consult, het bedrijf bij zijn oudste broer. ‘In die tijd vond ik wetenschap en geloof lastig te combineren. Ik ben rationeel ingesteld en liet de verhalen uit de Bijbel ondersneeuwen door wetenschappelijke theorieën. Ik had catechisatie gevolgd en belijdenis gedaan, maar ik voelde het geloof langzaam uit mijn handen glippen. Het geloof was een klein waakvlammetje geworden.’
Ik had sterk het gevoel dat God mij bij de les probeerde te trekken.
Tornadojagen
Dat verandert compleet als Reinier naar Amerika reist om op tornado’s te jagen. ‘Je kunt het een beroepsmatige hobby noemen. Veilig jagen op tornado’s valt of staat met het maken van goede weersverwachtingen. Het helpt je bijvoorbeeld om in de zomer, het seizoen van festivals én van zware onweersbuien, betere weersvoorspellingen te doen en adviezen te geven. Tijdens een van die tornadoreizen kwamen we langs een oud postkantoor in Texas. Ik moest enorm nodig naar de wc en werd doorverwezen naar de eerste verdieping.
Een schoonmaker met het syndroom van down ging me voor in de lift en drukte op de knop. ‘Do you know who Jesus is?’, vroeg hij vanuit het niets. Krijg nou wat, dacht ik, wat moet ik hier mee? Hij werd ongeduldig en vroeg het nog een keer. Het zette me aan het denken: Wist ik wie Jezus wás of wist ik wie Hij is? Toen ik later in mijn hotelkamer in een Bijbel las, drong het ineens tot me door dat God bestaat. Ik had sterk het gevoel dat God mij bij de les probeerde te trekken.’
Eenmaal terug op Schiphol ziet zijn vrouw het meteen. ‘Je bent veranderd, zei ze. Ik vertelde het hele verhaal. Het zat me nogal hoog. Mijn vrouw zei dat ze met haar zus had gebeden dat God zich aan mij bekend zou maken. Dat maakte de impact van mijn thuiskomst ineens een stuk groter. Het was de reis van mijn leven. Ik ontdekte steeds meer dat wetenschap en geloof juist heel goed samen kunnen gaan. In het weer zie ik facetten terug van God en van zijn oneindige creativiteit. Soms moest ik me tijdens mijn weerpresentatie echt inhouden, omdat ik zo enthousiast was over hoe het allemaal in elkaar zit.’
Rampscenario’s
Omdat Reinier tijdens zijn carrière het klimaat in toenemende mate ziet veranderen, voelt hij daarmee de verantwoordelijkheid om die kennis te delen. 'Omdat ik als televisieweerman landelijk bekend werd, kreeg ik steeds vaker aanvragen voor lezingen en congressen. Eerst sprak ik vooral over de pracht van wolken, of wat je uit wolkenluchten kunt aflezen. Ik begon steeds vaker over rampscenario’s, maar realiseerde me dat je mensen daar ook niet mee in beweging krijgt. Dus legde ik, na een opsomming van de feiten, het accent steeds meer op praktische, haalbare oplossingen.’
Haalbaar voor iedereen, niet alleen voor de rijken. ‘Duurzaamheid klinkt al snel duur. Ik noem het liever ‘rentmeesterschap’. Daarin hoor je niet alleen het zorgaspect, maar ook ‘rente’ en ‘rendement’. Ik geloof namelijk ook echt dat het je iets oplevert. Investeer in een zooitje zonnepanelen en je hebt na vijf jaar gratis energie. Mijn energierekening is nu 5 euro. Ik rijd elektrisch en tank uitsluitend thuis. Maar je kunt natuurlijk ook zonnepanelen leasen.’
Waar veel mensen nu nog een dure, vervuilende auto voor de deur hebben staan, denkt Reinier dat je in de toekomst een auto bestelt, die jou met automatische piloot van a naar b brengt wanneer jij het nodig hebt. ‘We moeten out of de box denken, anders komen we er niet. Daarom ben ik in het bedrijf Pyroil gestapt, dat olie maakt uit plastic afval. Door plastic afval waarde te geven, ruimen we niet alleen het milieu op, maar creëren we ook werkgelegenheid en een verdienmodel in derdewereldlanden.’
Als we de aarde beschouwen als een huurhuis, dan is het toch niet meer dan logisch dat we het na de huurperiode weer in nette staat opleveren?
De aarde als huurhuis
Voor Reinier zijn geloof en zorg voor de aarde onlosmakelijk met elkaar verbonden. ‘We mochten de dieren een naam geven. Waarom zouden we dan dieren uitmoorden en natuurgebieden tot de laatste boom leegroven? Als je gelooft in een Schepper, dan komt de zorg voor de aarde daar automatisch bij. Dat geldt niet alleen voor het christendom, maar ook voor het Jodendom en de Islam. Je kunt God eren door goed met Zijn schepping om te gaan. Als we de aarde beschouwen als een huurhuis, waar we een tijdje mogen verblijven, dan is het toch niet meer dan logisch dat we het na de huurperiode weer in nette staat opleveren?’
Reinier is hoopvol. ‘Je kunt misschien denken: Wat betekent mijn ledlampje naast de uitstoot van China? Dan kun je ook zeggen: wat betekent mijn sponsorkindje in de grote vluchtelingenstroom? Aan doemdenken heeft niemand iets. Elk kindje telt. Elk lampje telt. Miljarden kleine zetjes maken toch een grote beweging.’
